Συνέντευξη του Νίκου Τσούλια στην “ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ”: «Ηττημένη η κυβέρνηση των επιστρατεύσεων»
Συνέντευξη στην ΟΛΥΜΠΙΑ ΛΙΑΤΣΟΥ,
Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 19 Μαΐου 2013
Με τέσσερις συνεχόμενες θητείες, από το 1996
μέχρι το 2003, στο τιμόνι της ΟΛΜΕ, είναι ο μακροβιότερος πρόεδρος στην
ιστορία της Ομοσπονδίας των καθηγητών. Ηγήθηκε του συνδικαλιστικού
οργάνου των καθηγητών στη μεγαλύτερη απεργία του κλάδου που κράτησε 60
μέρες, στις αρχές του ’97.
* Υπερψηφίσατε την πρόταση της ΟΛΜΕ;
- Ναι, την υποστήριξα γιατί είναι δίκαια τα αιτήματά
μας και για να απαντήσω πολιτικά στην επιστράτευση. Ζήτησα όμως από την
ΟΛΜΕ, στην τοποθέτησή μου, να εισηγηθεί παράλληλα την αναστολή.
* Επομένως κρίνετε θετικά την απόφαση της ΟΛΜΕ να εισηγηθεί αναστολή της απεργίας;
- Απολύτως θετικά. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να κάνει ένα δεύτερο λάθος σε συνέχεια του πρώτου λάθους της.
* Ποιο ήταν το πρώτο λάθος;
- Η πρότασή της για απεργία μέσα στις πανελλαδικές
εξετάσεις. Ήταν μια πρόταση που έθετε τον εκπαιδευτικό κλάδο σε
κοινωνική και πολιτική απομόνωση και φυσικά δεν θα έλυνε κανένα
εκπαιδευτικό πρόβλημα.
* Μα η πρόταση της ΟΛΜΕ ψηφίστηκε με μεγάλο ποσοστό.
- Βεβαίως. Και ήταν απόλυτα δικαιολογημένη εξέλιξη,
γιατί τα αιτήματά μας είναι πολύ σημαντικά και συσπειρώνουν όλους τους
εκπαιδευτικούς και επιπλέον υπήρχε η προκλητική και προληπτική απόφαση
της κυβέρνησης για επιστράτευση, στην οποία οι καθηγητές ήθελαν να
δώσουν τη δική τους απάντηση.
* Αλλά έτσι η ΟΛΜΕ δεν φαίνεται αναντίστοιχη με τη θέληση των εκπαιδευτικών;
- Όχι, οι εκπαιδευτικοί, πιστεύω, εκτιμούσαν ότι δεν
μπορούσε να προχωρήσει η υλοποίηση της απεργίας με το υπάρχον συνολικό
πλαίσιο.
* Τι θα γινόταν αν η ΟΛΜΕ δεν πρότεινε αναστολή;
- Θεωρώ ότι οι εκπαιδευτικοί ως επιστρατευμένοι θα
λειτουργούσαν κανονικά στα σχολεία. Μια τέτοια εξέλιξη θα είχε στοιχεία
ήττας στρατηγικής σημασίας για τον οργανωμένο κλάδο των εκπαιδευτικών,
γιατί θα αμφισβητείτο η ηγεσία της ΟΛΜΕ.
* Ιστορικά, έχει ξανατεθεί ζήτημα αναστολής κάποιας απεργίας από την ΟΛΜΕ;
- Σήμερα απλώς είχαμε αναστολή μιας εν δυνάμει
απεργίας. Το ζήτημα της αναστολής πράγματι είναι «απαγορευμένος καρπός»
για την αντίληψη των περισσότερων παραταξιακών ρευμάτων του
συνδικαλισμού και δεν ετίθετο. Αυτή την αντίληψη τη θεωρώ λανθασμένη.
Είναι αντίληψη ανευθυνότητας και έχει συνεργήσει σε απομάκρυνση των
εκπαιδευτικών από το συνδικαλισμό.
* Ο τρόπος που έληξε η απεργία, τραυμάτισε τη βάση των εκπαιδευτικών;
- Πρόσκαιρα μπορεί να υπάρχει κάποια απογοήτευση. Αν
όμως αναλογιστούμε όλες τις προεκτάσεις της εκδοχής να μην αναστελλόταν η
απεργία, τότε σίγουρα θα εκφράσουμε περισσότερη ορθοκρισία και καλύτερη
κατανόηση και αποδοχή για τη σημερινή εξέλιξη της αναστολής.
* Υπήρξαν τελικά νικητές και νικημένοι;
- Ηττημένη είναι η κυβέρνηση που επιλέγει την
επιστράτευση για την αντιμετώπιση ενδεχόμενης απεργίας, δηλώνοντας με
αυτό τον τρόπο ότι δεν μπορεί να δώσει πολιτικές λύσεις στα προβλήματα
των εκπαιδευτικών. Νικητές είναι μόνο οι μαθητές.
* Η επιστράτευση δεν είναι μια αρνητική εξέλιξη για τη συνδικαλιστική δράση;
- Σαφώς, και μου έκανε εντύπωση ότι μέλη του Δ.Σ. της
ΟΛΜΕ έλεγαν ότι «με την επιστράτευση θα γυρίσουμε με ψηλά το κεφάλι στα
σχολεία», αγνοώντας (;) ότι έτσι εμφανίζονταν σαν να την επιζητούσαν.
* Από την αναστολή της, ποιοι ανακουφίστηκαν περισσότερο, η κυβέρνηση ή οι εκπαιδευτικοί;
- Οι εκπαιδευτικοί, γιατί δεν θα επιβαρυνθούν
κοινωνικά από μια ενδεχόμενη αναστάτωση των μαθητών. Η κυβέρνηση όσο
προσθέτει επιστρατεύσεις στο ενεργητικό της δεν μπορεί να αισθάνεται
καθόλου ήσυχη…
* Ποια πρέπει να είναι η στάση της ηγεσίας των συνδικαλιστών απέναντι σε μια απεργία διάρκειας;
- Η απεργία διαρκείας θέλει καθοδήγηση από το Δ.Σ.,
αυτός είναι άλλωστε και ο ρόλος της ηγεσίας. Θέλει στάση ευθύνης και
αυτό σημαίνει ότι πρέπει να προτείνεις και αναστολή όταν τη θεωρείς
ορθή. Είναι ανεύθυνος όποιος δεν προτείνει ό,τι θεωρεί ορθό από το φόβο
κάποιων επαναστατημένων που ανάγουν τον ακτιβισμό σε εκπαιδευτική δράση.
Ηγεσία σημαίνει να παίρνεις ευθύνες και να ανοίγεις προοπτικές.
Διαβάστε επίσης:
Οι 3 απεργιακοί… όλμοι της ΟΛΜΕ
Τρεις είναι οι μεγάλες κρίσιμες απεργίες-σταθμοί που
σημάδεψαν την πορεία του εκπαιδευτικού κινήματος. Το 1980, το 1988 και
το 1997. Ολες οι υπόλοιπες μικρές κινητοποιήσεις ήταν άνευ σημασίας και
χωρίς ιδιαίτερη απήχηση στον κλάδο.
Φωτογραφία αρχείου από τις διαπραγματεύσεις του
υπουργού Παιδείας Γ. Αρσένη με την ΟΛΜΕ, κατά τη δίμηνη απεργία των
εκπαιδευτικών το 1997 Αν και προερχόμενος από το ΠΑΣΟΚ, η σύγκρουσή του
με τον Γεράσιμο Αρσένη αποτυπώθηκε με τα πιο σκληρά γράμματα. Καθηγητής
στο 3ο Λύκειο Ζωγράφου σήμερα, ο Νίκος Τσούλιας κάνει στην «Κ.Ε.» το
δικό του απολογισμό, μιας απεργίας στην οποία έδωσε θετική ψήφο.
1. Τον Δεκέμβριο του 1980, χωρίς οι
παρατάξεις να είναι σχηματοποιημένες όπως σήμερα αλλά με το ΚΚΕ να
ελέγχει την ΟΛΜΕ, οι καθηγητές προχώρησαν σε απεργία με οικονομικά
αιτήματα.
Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας απείλησε ότι θα
προχωρήσει σε απολύσεις των πρόσθετων καθηγητών, όπως ονομάζονταν τότε
οι αναπληρωτές, ενώ η απεργία, που μέτραγε δύο εβδομάδες, ήδη
φυλλορροούσε. Η ΟΛΜΕ με πρόεδρο τον Λαέρτη Τανακίδη απάντησε ότι -εάν
απολυθεί έστω κι ένας πρόσθετος καθηγητής, θα εξαγγείλει νέα απεργία
διαρκείας.
Η κυβέρνηση απέλυσε 130 από τους 2.500, τότε,
πρόσθετους καθηγητές με το αιτιολογικό ότι δεν προσέρχονταν στην
υπηρεσία τους αδικαιολόγητα. Η απεργία έληξε αθόρυβα ύστερα από λίγες
μέρες με την επιστροφή στα σχολεία όλων των εκπαιδευτικών. Η ΟΛΜΕ δεν
κήρυξε απεργία διαρκείας ούτε κατάφερε να καλύψει τους 130 απολυμένους
αναπληρωτές καθηγητές οι οποίοι μετά το 1981 δικαιώθηκαν με δικαστικές
αποφάσεις.
2. Το καλοκαίρι του 1988 έγινε η
μοναδική απεργία των καθηγητών μέσα στις εισαγωγικές εξετάσεις, με
αιτήματα μισθολογικά. Η απεργία κράτησε 37 ημέρες. Την πλειοψηφία στην
ΟΛΜΕ είχε το ΠΑΣΟΚ με πρόεδρο τον Χρήστο Δούκα. Η κυβέρνηση, με υπουργό
Παιδείας τον Αντώνη Τρίτση, ο οποίος στο μεταξύ παραιτήθηκε (εξαιτίας
σύγκρουσής του με την Εκκλησία) κι ανέλαβε μεταβατικά ο Απ. Κακλαμάνης,
δεν επιστράτευσε τους καθηγητές αλλά μετέθετε τις εξετάσεις από εβδομάδα
σε εβδομάδα. Οι εξετάσεις ξεκίνησαν τέλος Ιουνίου, αφού στο μεταξύ η
απεργία κηρύχτηκε παράνομη. Στην καρέκλα του υπουργείου Παιδείας κάθισε
αμέσως μετά ο Γ. Παπανδρέου, ενώ ο κλάδος κέρδισε μια μικρή βελτίωση των
αποδοχών του, με τη μορφή ενός επιδόματος τριμήνου.
3. Στις αρχές του 1997, με αιτήματα
μισθολογικά, ξέσπασε η μεγαλύτερη απεργία στην ιστορία του κλάδου που
κράτησε 60 ημέρες. Με πρωτοφανή ποσοστά συμμετοχής, πάνω από το 80% των
εκπαιδευτικών, η απεργία κύλησε δυναμικά μέχρι και την τρίτη εβδομάδα.
Μαζική συμμετοχή είχαν και οι συνελεύσεις των ΕΛΜΕ. Εκείνη η
αντιπαράθεση της ΟΛΜΕ, στην ηγεσία της οποίας ήταν ο Νίκος Τσούλιας, με
τον Γεράσιμο Αρσένη δεν έχει ανάλογο προηγούμενο.
Στην εκπνοή του Φλεβάρη κι ενώ η απεργία έμπαινε στο
δεύτερο μήνα της, ο κόσμος κουράστηκε κι άρχισε να επιστρέφει στο
σχολείο. Η απεργία έληξε τον Μάρτιο. Ομως την απόφαση για αναστολή δεν
την πήρε η ΟΛΜΕ. Πάρθηκε με ευθύνη των προέδρων των ΕΛΜΕ που
συνασπίστηκαν όταν είδαν ότι το Δ.Σ. δεν έδινε λύση. Η απεργία ανεστάλη
τελικά από το Συμβούλιο της ΟΛΜΕ που συναίνεσε στην πρόταση για
αναστολή, ενώ για πρώτη φορά η ΠΑΣΚ των καθηγητών, που είχε δύναμη τότε,
ανέβασε κι άλλο τα ποσοστά της. Οι καθηγητές επέστρεψαν στο σχολείο
κερδίζοντας ένα επίδομα περίπου 15.000 δραχμών, που κλιμακωνόταν ανάλογα
με το μισθό τους.
Οι εκπαιδευτικοί έσπασαν το ταμπού της αναστολής
Τα μεσάνυχτα της 15ης Μαΐου, στον 10ο όροφο του
ξενοδοχείου «Τιτάνια», οι συνδικαλιστές της ΟΛΜΕ κατέβαλαν μεγάλη
προσπάθεια για να ξεστομίσουν μια απαγορευμένη λέξη: «Αναστολή».
Υπακούοντας σε μια άγραφη, σιωπηρή συμφωνία, τέτοια
λέξη δεν έχει ειπωθεί ποτέ άλλοτε από την ηγεσία της ΟΛΜΕ, στην ιστορία
του εκπαιδευτικού κινήματος. Ακόμη κι όταν οι συνθήκες έδειχναν ότι η
αναστολή της απεργίας είναι μονόδρομος, το Δ.Σ. της ΟΛΜΕ ποτέ δεν
τόλμησε να προτείνει στον κλάδο αναστολή απεργίας.
Αν και ο κλάδος των καθηγητών πάντα ένιωθε και ήταν
ριγμένος από την πολιτεία, η απεργιακή τους εικόνα είναι γενικά χαμηλών
τόνων. Οι καθηγητές μπαίνουν σχετικά εύκολα στην απεργία, στην αρχή
πάντα παρορμητικά, αλλά απογοητεύονται κι εγκαταλείπουν γρήγορα.
Χωρίς καθοδήγηση
Γιατί αφήνονται χωρίς στήριξη και καθοδήγηση από την
ηγεσία. Κι ας είναι το μόνο συνδικάτο που έχει παρουσία η Αριστερά, η
οποία αποφασίζει πιο εύκολα μια απεργία. Μόνο το τελευταίο διάστημα, το
ΠΑΜΕ δεν πλειοδοτεί…
Η πορεία του εκπαιδευτικού κινήματος έχει δείξει ότι
όλες οι απεργίες του κλάδου όσο δυναμικά κι αν ξεκινούν, τελειώνουν
μόνες τους επειδή φυλλορροούν. Οταν οι καθηγητές τις εγκαταλείπουν
σταδιακά. Χωρίς ποτέ η ηγεσία να πει «γυρίστε πίσω». Ακόμη κι όταν τα
ποσοστά συμμετοχής του κλάδου έφταναν στα πολύ χαμηλά ποσοστά του 20%,
τα μέλη του Δ.Σ. της ΟΛΜΕ δεν έκαναν νύξη για αναστολή. Από φόβο μήπως
τους πουν «πουλημένους».
Η πρόταση για αναστολή στην εξαγγελθείσα απεργία θα
μπορούσε να γίνει αναίμακτα χωρίς πολιτικό κόστος με το που
δρομολογήθηκε από την κυβέρνηση η επιστράτευση. Δεν έγινε όμως έτσι.
Αντιθέτως, έγινε αφού ολοκληρώθηκε ο κύκλος «συνελεύσεις, ψηφοφορία,
απόφαση» κι ο κλάδος είχε μπει σε αγωνιστική διαδρομή, προκαλώντας,
δικαίως, αναταράξεις και διχασμό στον εκπαιδευτικό κόσμο.
Την πρόταση για αναστολή, στο παρά πέντε, εκείνο το
κρίσιμο βράδυ, την «έσπειρε» στη συνεδρίαση της ΟΛΜΕ η παράταξη της
ΠΑΣΚ. Με αυτή συμφώνησαν οι συνδικαλιστές της ΔΑΚΕ που δεν ήθελαν από
την αρχή την απεργία κι έψαχναν τρόπο να διασωθούν. Οι εκπρόσωποι του
ΣΥΡΙΖΑ στην ΟΛΜΕ βρέθηκαν ανάμεσα σε αντιφατικά στρατόπεδα. Ορισμένοι
συνδικαλιστές δεν ήθελαν να κάνουν πίσω, αλλά η Κουμουνδούρου δεν τους
παρείχε την αναγκαία στήριξη κι έτσι πλειοδότησαν στην πρόταση της
αναστολής.
Η επιστράτευση, στην οποία προχώρησε η κυβέρνηση,
ήταν για την ηγεσία της ΟΛΜΕ ένα ασφαλές σωσίβιο. Η ανατροπή της
απόφασης έγινε μπροστά στον κίνδυνο να επικρατήσουν ακραίες επιλογές που
διατύπωναν ορισμένοι συνδικαλιστές για να μην υπακούσει ο κλάδος στην
επιστράτευση. Σε μια τέτοια εξέλιξη θα θυσιάζονταν οι ίδιοι οι
καθηγητές. Κάτι που δεν ήθελε μάλλον κανείς. Ετσι συμφωνήθηκε η μεγάλη
έξοδος κι έγινε η πρόταση της αναστολής, για πρώτη φορά στην ιστορία της
ΟΛΜΕ.
